31. Asmaradana
1.
Lan wontên kaol mèngêti | lamun arsa sacumbana
| lan garwa miwah sêlire | anyingkirana ing dina | Saptu Lêgi ya aja | akarêsmèn dina iku | awon adate yèn dadya ||
2.
Larene agadhah sakit | edan kang wus kalampahan | ana dene panyirike | namung
sadalu sasiyang | lan maninge ya aja | acumbana wêngènipun | ingkang garêbêg
titiga||
3.
Punika pan botên bêcik | lamun dadi larenira | sok gadhah ayan sakite | lan
malih lamun cumbana | lan wanodya kèl aja | lamun dados putranipun | sok
(ng)gadhahi sakit barah ||
4.
Poma dèn sirika ugi | yèn wong wadon lagi tarab | aja sok gramah-guramèh | yèn
durung adus-kèl aja | dèn ajaka cumbana | lamun sangêt karsanipun | pan angur
golèka liya ||
5.
Dene ta ing Tumpak Manis | lan bêngi garêbêg tiga | singgahana aywa supe |
kalamun sangêting karsa | têka dèn bêtahêna | kadar pira mung sadalu | yèn wis
bakda cumbanaa ||
6.
Kadi ta ing Tumpak Manis | sadalu lawan sasiyang | bêtahêna aywa supe | kadar
pira mung sadina | sawêngi ngarah apa | ujubêna tapa iku | acacêgah lan wanodya
||
7.
Poma dèn èngêt hya lali | ha ywa na ingkang sêmbrana |
ing wong tuwa wawalêre | lan wajib ingèstokêna | mangsa silih doraa | lan
wontên utamanipun | lamun arsa acumbana ||
8.
Mapan ta kêdah amilih | nujua dina Jumungah | kang tan sangar taliwangke |
miwah naas singgahana | krêsmèna bakda Luka | yèn wus krêsmèn banjur adus |
lajêng mêtoni Jumungah||
9.
Punika kalamun dadi | tuture wong tuwa-tuwa | kathah kang dadi masalèh | miwah
ta dadi ngulama | tanapi kèh kabêgjan | titi tamat sêrat pemut | prayoga dèn
èstokkêna||
10.
Gathak Gathuk anggaligik | ngacêmut ririh rarasan | Gathuk Ki Dhatuk ature |
mring bêndara bab ngononan | gèk basa banjur ora | Gathuk ririh sauripun | ah
wong tuwa iku lumrah ||
11.
Coba dak matur kiyai | kajaba kang wus kawêdhar | apa
iya ana manèh | sirikan anon-anonan | Gathak majêng manêmbah | rèrèh ririh
dènnya matur | dhuh jêng kyai apuranta ||
12.
Kamipurune pun patik | anyuwun ing sasêrêpan | kajawi
kang wus kawiyos | sirikanipun sanggama | Ki Dhatuk mèsêm nabda | kacung sirèku
amêncul | ana maning linarangan ||
13.
Wong tuwa kang duwe peling | pan kinon anyinggahana | sacumbana lawan lonthe | miwah
lan talèdhèk aja | dèn ajak sacumbana | apan awon tilasipun | akathah kang
sakit bêngang ||
14.
Lan kaping kaliye malih | asring sakit rajasinga | ting cramumuh ting panyènyèh
| yèn munjuk dhatêng ing grana | sok pisêg adatira | yèn mring netra dènnya
munjuk | akathah kang sakit wuta ||
15.
Ana malih dèn singgahi | sacumbana lan wanodya | ingkang awon pratingkahe |
sanadyan silih ayuwa | tan pantês kinêdanan | yèn wus lara kèh kang nutuh |
nora nana wong ngalêma ||
16.
Nadyan awona sathithik | kalamun antuk parawan | mundhak ngêncêngake otot | pae
lan randha wulanjar | tan mundhakake kuwat | namung mirit sampun gambuh | nora
susah ajar-ajar ||
17.
Ewa mangkono tan kêni | sasênênganing manungsa | pan sêptane dhewe-dhewe | ana
kang sêpta mring randha | sawênèh sêpta wlanjar | sawênèh ana wong iku | arêmên
rabi planyahan ||
18.
Ciptane sajroning ati | rina wêngi digarapa | prandene yèn ngadêg pulèh |
nyambuta-gawe sadina | sak jampêl mangsantuka | nalèdhèk bae sabêdhug | olèh
kaya têlu têngah ||
19.
Miwah lamun sanja bêngi | tan susah nganggo pawitan | mung kêmbang pupur lan
borèh | tapih kêmbên sok gantraa | prandene kèh kang tumbas | pan ora nganti
sabêdhug | olèh opah limang uwang||
20.
Mulane ana nglakoni | ambuwang isin lan wirang | arabi tlèdhèk myang lonthe |
pan ora kêna dèn wora | karêpaning manungsa | apan ta sampun asnapun |
warna-warna beda-beda ||
21.
Warna-warna rupanèki | beda-beda karêpira | nora kêna dèn worake | seje badan
seje nyawa | yèn kêna dèn wor-wora | kang tunggal badan nyawèku | prandene tan
rujuk karsa ||
22.
Kaya mata lawan pêli | miwah wêtêng lawan badan | duwe karêp dhewe-dhewe |
matane arsa anendra | wêtênge arêp mangan | badane bangêt alêsu | pêline
angajak sahwat ||
23.
Lawan ana peling maning | yèn marêngi acumbana | mring garwa miwah sêlire | aja
ngakèhkên gêndhingan | tan bêcik lamun dadya | anggalidhig larenipun | adate
kang wus kalakyan ||
24.
Lan kaping pindhone maning | kalamun jroning cumbana | aja sinambi calathon |
guguyon kang tan prayoga | tan bêcik lamun dadya | larene juwèh puniku |
wartane wong tuwa-wuta ||
25.
Mulane lamun karêsmin | aja ngakèhkên guguywan | balik dèn rêsik badane | miwah
ta ingkang sandhangan | wêwangi anganggoa | lamun dadi larenipun | rêsikan
pênêt kang warna||
26.
Lan manèh jroning sahwati | kalamun kapêntut ala | yèn dadi nyêngit anake |
mulane kalamun sahwat | yèn ngêntut dèn pocota | lamun êntut uwis mêtu | enggal
nuli balèkêna ||
27.
Mula aja akarêsmin | yèn durung rêsik kang badan | tangi turu banjur nyêmplo |
nora nganti mring pakiwan | yèn dadi tan prayoga | larene warnine kêthuh |
carobo ala kang warna||
28.
Lawan ana peling maning | kalamun mêntas amangan | aja sok banjur karêsmèn |
yèn durung mêdhun kang sêga | ala marang sarira | anduwèni lara watuk | punika
kang wus kalakyan ||
29.
Dene ta gampanganèki | kalamun mêntas mamangan | maksih karasa warêge | aja
wani-wani sahwat | yèn wêtêng durung lêga | kalamun drêng karêpipun | têka
bêtahna sadhela ||
30.
Gathak Gathuk duk miyarsi | gumuyu alatah-latah | kapingkêl atos wêtênge |
rahadyan mèsêm kewala | Dhatuk Bahni lingira | kacung niku pancèn saru | apan
(ng)gunêm calêmêdan ||
31.
Rahadyan ngandika aris | punika langkung prayoga | wantah datan mawi tèdhèng|
dados gampil linampahan | suwawi linajêngna | rèhning ing ngagêsang tamtu | Ki
Dhatuk (n)dhêku turira ||
32.
Utami bilih nyingkiri | naas Nabi wulan Sura | tanggal kaping triwêlase |
punika nalikanira | Nabi Brahim binakar | kaping tiga wulan Mulud | tinurunkên
Nabi Adam||
33.
Nêmbêlas Rabingulakir | Nabi Yusup nalikanya | linêbêtakên sumure | Jumadilawal
ping gangsal | Nabi Nuh nalikanya | kinêlem ing jagadipun |
ping salikur wulan Siyam ||
34.
Kalamolah Musa Nabi | kala kalêbèng
samodra | Sêla kaping patlikure | Nabi
Yunus nalikanya | inguntal ulam lodan | Bêsar ping salawe nuju | Jêng Nabi
kakasihing Hyang ||
35.
Muhkamad ingkang sinêlir | kinrutug sela wong kopar | rêntah kakalih wajane |
dene kang kikrik ing petang | sabên wulan kewala | asal tanggalnya panuju |
kaping tiga kaping gangsal ||
36.
Triwêlas nêmbêlas tuwin | salikur patlikur lawan | tanggalipun ping salawe |
sami cinêgah sadaya | kalawan sangar wulan | sataun pinara catur | Pasa Sawal
Dulkaidah ||
37.
Jumungah sangaranèki | Bêsar Sura lawan Sapar | Saptu Akad sangarane | Mulud
Rabingulakir myang | wulan Jumadilawal | Sênèn Slasa sangaripun | Madilakir
Rêjêp Ruwah||
38.
Sangaripun Rêbo Kêmis | Rahadyan aris ngandika | kathah têmên petangane | yèn
makatên kêdah tamban | datan kenging dinadak | o bagus (ng)gih-ênggihipun |
kèndêl dènnira raosan ||
39.
(n)Dungkap wanci pajar gidib | samya ngambil toya kadas | nulya prêlu wêktu
Suboh | paragat dènnira wêkdal | rahadyan ngaraspada | dhuh Ki Dhatuk Bahni
tuhu | asung kakanthining gêsang ||
32. Kinanthi
1.
Kalangkung gunging panuwun | paduka sung têdah jati | pênêt awoning pakaryan |
wênang mokaling sanggami | kang sayogya linampahan | patut linaluri-luri ||
2.
Ing mangkya kawula nyuwun | lilahipun sang linuwih | pamit (n)dumugèkkên lampah
| kyai kantuna basuki | muhung pangèstu paduka | rahayune lampah mami ||
3.
Dhatuk Bahni ngandika rum | dhuh mas-putu wong asigit | sampun kirang
pangaksama | ulun sung puja basuki | ing lampah ywa kasangsaya | miwah ingkang
dèn padosi ||
4.
Sami manggiha rahayu | ramanta kang nèng Mantawis | antuka nugrahèng nata |
wangsul (m)bawani ing Giri | sinuhun ing kulawarga | têtêp kadi nguni-nguni ||
5.
Radyan (n)dhêku matur nuwun | ri wusira manganjali | atur salam mring sang
tapa| Gathuk Gathak angabêkti | sawusing sinungan salam | katri mundur sangking
ngarsi ||
6.
Kyai Dhatuk ingkang kantun | kumêmbêng waspanya mijil | kaya-kaya nututana |
labêt sru trêsnaning galih | tan cinatur kang kabyantan | asruning sih mring
tatami ||
7.
Radyan lampahira laju | ngalèr ngetan sawatawis | Hyang Surya wus nunggang arga
| mungup arsa amadhangi | ing saisining kanang rat | mawèh enggaring panggalih
||
8.
Ing pagagan wus kapungkur | tumamèng ing wana wêrit | kèh rawa kang kaliwatan|
ngancik sukune kang wukir | talatah krajan Undhakan | dhukuh Prawata kaèksi ||
9.
Radèn ngandika mring Gathuk | payo padha dèn parani | padesan kang katon ika |
lajêng lampahira katri | praptèng sajawining dhadhah | kèndêl satêpining bèji
||
10.
Kayoman ing nagasantun | pinagêran ing wratsari | winêngku ing sela krêsna |
radyan ngambil toyastuti | wêktu Ngasar wus paragat | saluku sêpining bèji ||
11.
Gathak Gathuk manthuk-manthuk | mêtêki sampeyan kalih | rêngêng-rêngêng
sêsingiran | tan ana tinahèng galih | têntrêm raosing sarira | wauta ingkang
winarni ||
12.
Lurah ing Prawata dhusun | kakasih Ki Darmajati | Darmawati nyainira | atmaja
èstri satunggil | paparap Wara Surendra | ing warna tuhu linuwih ||
13.
Wingit ing pasêmonipun | kuning wênês amrakati | antêng ruruh tur jatmika |
lantip ing wêweka titi | susila tyase ngumala | ujwala manthêr nêlahi ||
14.
Ngrêrompyoh sêsinomipun | rema ngendrawila wilis | jangga lumung asêmbada |
wêlar pranajanirèki | maya-maya sinatmata | lir pendah cêngkir piningit||
15.
Awijang bêbaunipun | asta anggandhewa gadhing | wiraga nênangi brangta | yèn
lumampah ngati-yati | ririh alon mêmbat madya | lambung mêmês kadyangganing ||
16.
Tunjung lumembang ing ranu | kasilir ing angin-angin | wasis saliring pakaryan
| kang winajibkên pawèstri | sang dyah tumutur ing rama | mring têgal arsa
ngundhuhi||
17.
Lombok terong pare timun | kacang ceme myang kacipir | lumampah anèng ing
ngarsa | kasorot ing Sang Hyang Rawi | mangu-mangu Sang Hyang Surya | dènyarsa
tumamèng wukir ||
18.
Kasêngsêm miyat sang ayu | dumadya mandhêg tumolih | sang dyah rara kampir
sêndhang | têkèng satêpining warih | cangkelak wangsul trataban | ênar-ênar
sênig-sênig ||
19.
Kapanggih ing ramanipun | sarya awacana manis | rama aku tur uninga | ing kono
têpining bèji | ana wong anyar kawuryan | linggih slonjor dipêtêki ||
20.
Banèke kang mêtêk ngidung | Kinanthi siji nyênggaki | Ki Darmajati tatanya |
dhenok jalu apa èstri | êmbuh rama ora tamat | ki lurah (ng)guguk lingnya ris
||
21.
Hèh bokne Nok dèn agupuh | maranga têgal pribadi | kalawan atmajanira | sawuse
sira ngundhuhi | apa saisining têgal | banjur olahên kang bêcik ||
22.
Mênok angundhuha jambu | dêrsana kalawan manggis | kêpêl kokosan rambutan |
dhuwêt pulih aja kari | lan dalima ingkang tuwa | jêruk kêprok salak mêdhi ||
23.
Pêlêm santok sêngir madu | pilihana kang
matêng wit | olaha jangan bêningan |
sambêl jagung jangan mênir | pêcêl ayam kang kumanggang | lalaban cambah kêmangi ||
24.
Bêtutu ayam ywa kantun | lan gorengan ayam èstri | gèsèk-kutug gêgêpukan |
sambêl brambang lalab slèdri | kêkêcutan sunthi bawang | lawan katimun sumêrit
||
25.
Wedang kahwa gula têbu | saringên tapas kang rêsik | nyanyamikan puthu-têgal |
carabikang mêndut koci | sêmar mêndêm buntêl dadar | kinopyok ing santên kanil
||
26.
Sambêl gorèng kring ywa kantun | urang campurên lan ati | rambak kulite kang
ayam | pêtis kang wus kok bumboni | sêga lêmês sêga akas | liwêt pitik jago
biri ||
27.
Wedang ronning blimbing wuluh | sing anyêp rêndhêmên warih | rêrêmikaning
dhaharan | criping kaspe criping linjik | pisang gorèng nganggo gula | criping
tela karag gurih ||
28.
Wis mangsa bodho sirèku | pikirên lan bokmu nyai | aywa na ingkang kuciwa | Ki
Darma lajêng mring bèji | wau rahadyan kang lagya | pinêtêkan abdi kalih ||
29.
Ngandika mring Gathak Gathuk | sira mau muni tobil | banjur mlongo kêdhèp
têsmak | Gathuk matur wontên janmi | wanodya warna yu endah | arsa tumamèng ing
bèji ||
30.
Tan dangu cêngkelak wangsul | kilap wau purugnèki | amung tilase lumampah |
(ng)ganthêng kadya lintang ngalih | kintên kula waranggana | apêsipun putraning
jim||
31.
Kèndêl dènnira umatur | praptane Ki Darmajati | nyakêti lênggahnya radyan |
saha aturira aris | dhuh risang nêmbe kawuryan | kula anggèr nilakrami ||
32.
Pundi pinangka sang bagus | sintên sinambating wangi | rahadyan arum ngandika|
kula aran Jayèngrêsmi | santri nagri Surapringga | saking umiyat Marapi ||
33.
Paman punapi pilingguh | lan sintên ingkang wawangi | Darmajati nama kula |
lurahing Prawata ngriki | bilih kaparênging karsa | kawula aturi kampir ||
34.
Dhumatêng ing sudhung ulun | paman kalangkung prayogi | mênggah dhepokipun
paman| gapura ingkang kaèksi | o radèn dede punika | tilas karaton Jêng Gusti
||
35.
Sultan ing Dêmak karuhun | paman ulun ayun uning | patilasaning ngawirya | wawi
kula kang umiring | linggar saking ing patirtan | Ki Darma lumakyèng ngarsi ||
36.
Minggah praptèng alun-alun | lir ara-ara waradin | kantun wringin kalih jajar |
nulya minggah mring sitinggil | mangidul anon gapura | angongkang têpining
wukir ||
37.
Munggul sela gamping bagus | ingukir pinatrap rêmit | margi minggah
dhak-undhakan | sela gamping kang kinardi | praptèng lêbêting gapura | Ki Darma
aturnya mijil ||
33. Mijil
1.
Lah punika wujuding kang puri | ing Dêmak sang katong | dados kalih jêng sultan
kithane | bilih rêndhêng linggar dhatêng ngriki | wit Dêmak nagari | kalêban we
jawuh ||
2.
Yèn katiga wangsul mring nagari | nuntên kang ngadhaton | Susuhunan Prawata
namine | akatêlah tumêkèng samangkin | karane kang ardi | Prawata puniku ||
3.
Ascaryambêg rahadèn ningali | ingkang têmbing êlor | rawa wiyar ngandhaping
parêdèn | lir samodra sinaba ing pêksi | pêl-opêl lan mliwis | blêkok cangak
kuntul ||
4.
Bangothonthong pêcuk cabak trinil | rang-urangan abyor | andon mangsan mina
myang urange | panjrah kadi sêkar tinon asri | wus slêsih ningali | rahadyan
tumurun||
5.
Amangilèn mring pinggiring rawi | anon sumbêr ayom | binalumbang binatur
pinggire | sela pêthak kukubuk pasagi | sajroning botrawi | ingkang pojok catur
||
6.
Pinasangan sela gilang langking | winangun ambanon | botên kaclop we têbah
kaote | jroning blumbang bulus agêng alit | samya bêlang putih | ngambang tata turut||
7.
Isthanira nambramèng kang prapti | Gathak Gathuk gawok | kathik bulus samono
akèhe | gêdhe cilik padha bêlang putih | iku kang nglurahi | êndhase sak gênuk
||
8.
Darmajati aturira aris | punika sang anom | wasta Grudha tilas siramane |
sultan adi ing Dêmak nagari | sela-gilang langking | palênggahanipun ||
9.
Miwah sabên wêdal anèng ngriki | nadyan salat Lohor | datan bêntèr kayoman
êronne | gayam nyamplung karèbèt waringin | sabên (ng)Garakasih | Jumngah
malêmipun ||
10.
Kathah ingkang tirakat mariki | dupa sêkar konyoh | nèng ngandhape kakajêngan
(ng)gènne | mangga radyan mariksa ing bèji | wastanipun Jibing | pasiramanipun
||
11.
Para arum kang samya umiring | ing jêng sang akatong | wus dumugi ing Jibing
têpine | gasik rêsik ayom silir-silir | ri-wusnya udani | Darmajati matur ||
12.
Sampun tapis ingkang dèntingali | sumangga sang anom | aso dhatêng pun paman
wismane | anêntrêmkên rapuhing kang dhiri | radyan mituruti | kerit lampahipun
||
13.
Ing pandhapi sampun dèngêlari | pandamira abyor | ngandhap talang lênggahe
rahadèn | Gathak Gathuk nèng èmpèr pandhapi | Ki Darma mring panti | sanjang
rabinipun ||
14.
Sira dhewe ngladenana nyai | lan anakmu dhenok | gantèn êsês wedang dhaharane |
mêngko bakda Ngisa wissa ngrakit | dhahar kang prayogi |
dhayohmu linuhung ||
15.
Darmawati sandika turnèki | sadaya wus mrantos | Darmajati mijil ngarsa radèn |
datan dangu sugata lumadi | nyai anèng ngarsi | rara Mênok pungkur ||
16.
Gupuh matur sarwi ngacarani | punika ingkang bok | nyai amba Darmawati ranne| ingkang
wingking anak amba èstri | pêmbajêng (ng)gih ragil | tan na kadangipun ||
17.
Pun Surendra naminipun yêkti | nanging karan Mênok | kidhung wagu tur awon
warnine | labêt kogung wah têbih nagari
| bodhone nglangkungi | amung lothung-lothung ||
18.
Nyai sira ngaturna pambagi | marang ing sang anom | ingkang êmbok atur basukine
| rawuhipun anggèr wontên ngriki | pangèstunta bibi | pan inggih rahayu ||
19.
Nyai Darma anolih mring wuri | babo sira Mênok | ngabêktia ing suku nah anggèr|
anyuwuna pangèstu glis laki | (n)tuk jodho pêrmati | slamêt panjang umur ||
20.
Rara Mênok tan wawang ngabêkti | ing pada sang anom | tatag têtêg tan sêdhêng
driyane| ngandikèng tyas Radèn Jayèngrêsmi | èdi bocah iki | ayu trus rahayu ||
21.
Nora nana cacade samênir | pantês ambêg tanggon | kêmbar warna amung polatane |
ruruh iki lan si Rancangkapti | wusing angabêkti | rara
Mênok mundur ||
22.
Darmajati aturira aris | sumangga sang anom | kaparênga ngunjuk sawontêne |
myang nyanyamik wêdalaning ardi | (n)dhêku Jayèngrêsmi | wedang wus ingunjuk ||
23.
Sarwi dhahar cariping kaspèi | têlas tigang kêthok | Gathak Gathuk tan beda
suguhe | kacung ngriku nêdha dènrahabi | bikut rarywa kalih | ngombe
srupat-sruput||
24.
Angathêmil nyamikan pat piring | gasik lir sinapon | manjing Mahrib alinggar
rahadèn | maring langgar ki wisma umiring | dumuginya masjit | Kyai Darma
wangsul ||
25.
Tata dhahar nèng bangku sinamir | tinutup ing lawon |
dilah thonthor brênggala liline
| rara Mênok ingkang
ngrakit-ngrakit | rampunging pangrakit |
(ng)gantèn cêlak bangku ||
26.
Darmajati tatanya mring siwi | uwis rampung Mênok | rama uwis mung kari liwête
| lan ngêngêti ingkang gajih-gajih | mêngko lamun uwis | lênggah (ng)gonku
ngêdhuk ||
27.
Kawarnaa kang ana ing masjid | Gathuk adan gupoh | bakda sunat kinamatan age|
nulya parlu usali Mahribi | bakda apupuji | têkèng Ngisa-nipun ||
28.
Bakda Ngisa radyan ngandika ris | Gathuk bocah wadon | kang dènujungakên mau
kae | ayu êndi lan kang marang bèji | Gathuk matur sami | tan gèsèh sarambut ||
29.
Eram kula lêganing sudarmi | datan walangatos | lan bocahe têka tatag têtêg |
iya Gathuk ing panyawangmami | kana-kene sami | ngena-ngene suwung ||
30.
Radèn Jayèngrêsmi ngandika ris | iku nora linyok | wus mangkono wong ngaurip
kiye | kacihnaning tandhane sawiji | ngaurip puniki | tan na bedanipun ||
31.
Kyai Darma mring langgar ngaturi | ing sang prawira nom | bilih sampun paragat
pêrlune| bok-paduka (ng)gènnira sasaji | dhaharnya sang pêkik | mangkya sampun
rampung ||
32.
Jêng paduka ngaturan mring panti |
radyan tindak alon | lajêng lênggah
cakêt lan mejane | liwêt angêt lan ulam
kang (ng)gajih | wus lumadyèng
ngarsi | sadaya kumêbul ||
33.
Nikèn Darmawati matur aris | anggèr
ingkang êmbok | tur sugata sakawontênane
| radyan (n)dhêku angandika aris |
mangga paman bibi | prayogane kêmbul ||
34.
Katri sarêng dènnira abukti | bikut rara Mênok | angimbêti ngladoskên janganne
| sambêl ulam tan kêndhat linarih | Radèn Jayèngrêsmi | kang dhinahar amung ||
35.
Sêkul liwêt sakluwak tan luwih | gèsèk tlas sajêmpol | lalap sunthi rong iris
tan luwèh | wus dumugi dènnira abukti | atob wanti-wanti | Ki Darma angungun ||
36.
Wus cinarik wowohan mangarsi | radyan mêndhêt gupoh | dhuwêt pêthak kakalih
cacahe| gung ginlintir dhinahar sawiji | Gathak Gathuk bukti | angêndhoni sabuk
||
37.
Dhadhaharan sawuse dumugi | mingsêr lênggah ngulon | Kyai Darma matur mring
rahadèn | bilih parêng aso dhatêng panti | rèhning lir mas kentir | rahadyan
umatur ||
34. Maskumambang
1.
Sampun paman sakeca wontên ing ngriki | ndhêku Kyai Darma | ngandika marang ing
siwi| ganten êsês ladèkêna ||
2.
Wedang dharan lah-olahan saananing | rara Mênok tanggap | angladosi anèng
ngarsi | sarbèt sinampirkên pundhak ||
3.
Wus tinata Ki Darma angacarani | sumangga kadhahar | pun Mênok mangunahnèki|
sisinaon olah-olah ||
4.
Radèn mèsêm pangandikanira aris | klêbêt wajibing dyah | sagêd lah-olah sakalir
| têgên rigên minta-minta ||
5.
Wasis salir pakaryanipun pawèstri | raratus myang wêdhak | parêm tapêl pupur
pilis | konyoh jajampi racikan ||
6.
Nyumêrêpi samuwaning anggi-anggi | pon-êmpon babakan | êron ingkang maedahi |
ngyêktosi kanggening karya ||
7.
Ngantih nênun nyulam nyongkèt andondomi | angraronce sêkar | (m)bathik nyoga
(m)babar adi | mamantês isining wisma ||
8.
Ngati-yati nastiti gêmi ing wadi | tan kirang tuladha | utaminipun pawèstri |
nulad panêngên pangiwa ||
9.
Ingkang lêbda dudugi lawan prayogi | watara riringa | siyang dalu kang kaèsthi
| anut tuduhing sudarma ||
10.
Bilih sagêd kadya ingkang ulun angling | winiwitan mangkya | sinau wisma
pribadi | pinindha ngladosi priya ||
11.
Bokmanawi wilujêng ing donya ngakir | punika paitan | têmbe angladosi laki |
kantun pados kalangkungan ||
12.
Manthuk-manthuk Ki Darma kalawan Nyai | Mênok rasakêna | ngandikane radèn iki |
tanjêbêna ing wardaya ||
13.
Iya rama antuka pangèstu yêkti | sabdaning utama | nyawabana lair-batin |
bisane tampa nugraha ||
14.
Kawuwusa saratri tan ana guling | eca lêlênggahan | sasambèn dhahar nyanyamik|
wus wanci pajar gidiban ||
15.
Radyan matur mring ki wisma Darmajati | paman (m)bujêng enjang | mangkya kula
nyuwun pamit | ayun (n)dumugèkkên lampah ||
16.
Paman bibi sami kantuna basuki | ing sapêngkêringwang | kang sinung ngling
matur aris | kula (n)dhèrèkkên raharja ||
17.
Gya salaman Ki Darma ngatag ing siwi | Mênok ngabêktia | sang dyah gupuh
angabêkti | radyan arum angandika ||
18.
Rara sira sun dongakakên ing Widdhi | tumulia krama | olèh jodho kang prêmati |
kang tulus trahing ngawirya ||
19.
Kang dalajat rêspati sudibyèng ngèlmi | bisa momong ing dyah | nyênêngkên
tyasing sudarmi | sira kantuna raharja ||
20.
Rara Mênok matur nuwun sru kapundhi | pangèstu paduka | Gathak Gathuk samya
pamit| linggar saking palênggahan ||
21.
Kyai nyai andhèrèkkên praptèng jawi | wus wangsul mring wisma | rara Mênok
angukudi| nahan lampahira radyan ||
22.
Kampir bèji wêkdal sêmbahyang Subêki | bakda pupujiyan |
rahadyan lajêng lumaris | ngalèr ngilèn anir pringga ||
23.
Krêdyating tyas kapencut arsa udani | ing masigit Dêmak | iyasaning para wali |
tan cinatur laminira ||
24.
Wus umangsuk praptèng palataran masjit | tan ana kang nyana | yèn punika putra
Giri | kinira santri balaka ||
25.
Minggah srambi wowolu sakanirèki | ingukir pinatra | bêtan saking Majapait |
sangkalanira pinirsa ||
26.
Kori loro gawening wong ungêlnèki |[ (Taun
Jawi: 1429) ]
wiwara kang marang | masjit ingukir tulya sri | gambar gêlap pinarada ||
27.
Tumpak kori sinêrat sangkalan muni | papatra kinarya | rupa gêlap tunggal
nênggih | [ (Taun Jawi: 1441) ] radyan manjing sigra-sigra ||
28.
Dupi prapta anèng sajroning masigit | kalangkung anikmat | mupangat raosing
dhiri | èngêt manthêng nungkul ing Hyang ||
29.
Saka guru sakawan agêngnya sami | inggile sêmbada | gilig mêmêt ragi mêthit |
agêngnya kalih rangkulan ||
30.
Ingkang êlèr wetan sanès lan kang katri | nênggih wujud tatal | kinêmpal dados
satunggil| gilig aluse warata ||
31.
Yasanira Kangjêng Susuhunan Kali- | jaga kang minulya | mawèh tilasing nagari |
karamating waliyolah ||
32.
Saya gambuh rahadyan dupi udani | sinungan umiyat | kaelokaning Hyang Widdhi |
sangandhaping panti kutbah ||
33.
Rompyok-rompyok kathukulan glagah-wangi | lintange rahadyan | tan ana janma
udani | pratandha calon nugraha ||
34.
Sampun mêdal saking capurining masjid | lajêng lampahira | tan cinatur laminèki
| ngancik laladan Japara ||
35.
Praptèng suku wukir Murya ngongkang tasik | ing Sagara Jawa | wus manjat arsa
udani | pucaking kang ardi Murya ||
36.
Margi (n)dêdêr rumpil kapit jurang têrbis | rêkasèng lumampah | Gathak Gathuk
kêmpis-kêmpis | sakêdhap-kêdhap araryan ||
37.
Dalu aso enjinge umangkat malih | tri ari tumêka | anèng sapucaking wukir |
bawera anon samodra ||
38.
Ing lampahe baita layar gagrami | ana labuh jangkar | ambêdhol jangkar lumaris
| langkung asri tiningalan ||
39.
Ing karajan padesan ngandhaping wukir | tinon karya rêna | rahadyan kagyat
ningali | astana teja sumunar ||
40.
Pinarpêkan uluk salam dènsauri | tahlil sanalika | radyan myang santri kakalih
| bakda tahlil ana prapta ||
41.
Kaki-kaki marpêki dyan Jayèngrêsmi | alon angandika | kyai kula nilakrami |
paduka napa kang têngga ||
42.
Lawan sintên ingkang sumare ing ngriki | alon saurira | inggih kula ingkang
jagi | nama Buyut Sidasêdya ||
43.
Kang sumare Jêng Sunan Murya wawangi | karaning astana | ing Muryapada puniki |
namaning ardi ing Murya ||
44.
Lah punapa paduka karsa nênêpi | dhuh ki Buyut baya | ing sêdya amung yun uning
| pucaking kang ardi Murya ||
45.
Rèh wus uning mangkya ulun nyuwun pamit | mandhap saking arga | Buyut Sidasêdya
angling | puniki tanggêl ing lampah ||
46.
Babo lamun kaparêng karsa sang pêkik | kampir dhepok ingwang | prayogi ing
benjing-benjing | dintên sangate prayoga ||
47.
Watêkipun kalakyan sasêdyanèki | tur manggih raharja | rahadyan dupi miyarsi |
dumadya dhanganing nala ||
48.
Sampun kerit dupi wus prapta ing panti | ki Buyut parentah | marang Gathak
Gathuk santri | kacung aja taha-taha ||
49.
Angambila pribadi sugata mami | otèk canthèl boga | jèpèn talês wi gêmbili |
gêmbolo pohung katela||
50.
Gathak Gathuk tan lênggana gya lumaris | maring patêgalan | suka dènnya ngêngundhuhi|
rampung gya tumamèng wisma ||
51.
Ambakari jagung pohung uwi lêgi | wedang ronning kahwa | rinakit lumadyèng
ngarsi | ki Buyut suka tumingal ||
52.
Swawi bagus krana-lah sami nyênyamik | kêdahe nyunggata | sawontêne tiyang
wukir | ijèn wus tridasa warsa ||
53.
Jayèngrêsmi mèsêm wus adhahar uwi | mèsêm atatanya | wusing angundhuh sakalir |
punika kagêm punapa ||
54.
Kula angge sêdhêkah mring pêkir-miskin | awise kang têdha | sami dhumatêng
mariki | sasukane dènnya mbêkta ||
55.
Kula amung angèngèhkên kangge wiji | makatên lampahnya | tan sagêd sidhêkah
picis | mamanise mung krowodan ||
35. Dhandhanggula
1.
Lon umatur Radèn Jayèngrêsmi | kadiparan dintên kang prayoga | punapi wontên sanèse | utawi wancinipun | mawi milih mawi nyingkiri | ki Buyut
angandika | punika masputu | etang
minangka satiyar | angluluri nasehat ing nguni-uni | wiji saking ing Arab ||
2.
Pan punika masalah ngawruhi | ingkang pangandika Nabiyollah | salalahu wasalame
| sakèhe umatingsun | padha ngawruhana ing nginggil | pratingkah alulungan |
miliya kang sarju | aja lungan tanggal pisan | tan na laba lungana tanggal ping
kalih | pan iya olèh laba ||
3.
Tanggal kaping tiga datan bêcik | tan na laba tanggal kaping papat | rêkasa
anèng margane| tanggal ping lima iku | manggih laba kaping nêmnèki | tan
manggih laba ilang | karyane wong iku | tanggal ping pitu prayoga | manggih
rahmating Pangeran tanggal kaping | wolu agring ing paran ||
4.
Tanggal kaping sanga manggih pati | lan pakewuh tur padha cumadhang | tanggal
kaping sadasane | manggih laba rahayu | ping sawêlas apênêt ugi | tanggal ping
kalihwêlas | tan ana labèku | tanggal kaping tigawêlas | olèh utang tanggal
ping patbêlas bêcik | nèng paran manggih laba ||
5.
Tanggal ping limalas ayu olih | êmas perak tanggal ping nêmbêlas | tan antuk
laba tanggale| ping pitulas rahayu | ping wolulas pan laba manggih | tanggal
kaping sangalas | pênêt pan rahayu | tanggal kaping kalihdasa | gêring marga
tanggal ping salikur ugi | (ng)garêsah anèng paran ||
6.
Tanggal ping rorikur ayu bêcik | tanggal
têlulikur laba karya | tanggal kaping patlikure | pênêt ping
limalikur | mapan ala tanggale kaping |
nêmlikur gêsang pêjah | punika pinangguh| tanggal pitulikur ala | bakal tukar
iya ananirèng margi | tanggal wolulikurnya ||
7.
Olèh laba sangalikurnèki | manggih rahmat saking ing Pangeran | tanggal ping
tigangdasane | manggih utang nèng purug | titi têlas masalah iki | ing wong
kang alulungan | pangandika Rasul- | lolah salahiwasalam | dipun sami nastiti
kadi puniki | inggih walahualam||
8.
Lampahira Kangjêng para Nabi | lamun badhe mangkat saking wisma | isarat
ingkang kaangge | Jumungah akakêmu | lan asusur lampahing Nabi | Muhammad
Rasullolah | lamun dina Saptu | punika angandhut lêmah | dinèkèkkên ing pusêr
lampahing Nabi | Adam ingkang minulya ||
9.
Dintên Ahad angangge susumping | lampahipun Jêng Yusup Bagendha | Isnèn natab
lalandhêpe | Bagendha Umar laku | Slasa manggang asta ing gêni | Bagendha
Abubakar. | ingkang darbe laku | Rêbo akukudhung sinjang | lampahipun Kangjêng
Nabi Ayub singgih | Kêmis tumêngèng tawang ||
10.
Myang tumungkul ing bantala nênggih | lampahipun Sang Ali Bagendha | winêwahan
sangatane | kalamun arsa nglurug | angkatira pan sampun uning | langkahe
ingkang pêcak | sangat lamun sampun | pêcak sadasa umangkat | pangwasane sang
Garudha kawon dening | sadhengahing taksaka ||
11.
Isnèn wusing pêcak nêm lumaris | pangwasane singa krura kalah | dening
manjangan yêktine | Salasa lamun sampun | pêcak kalih angkatirèki |
pangwasanipun singa | ingkang sru manêmpuh | kawon dening kang dirada | Rêbo
wusing pêcak pipitu lumaris | mênggah pangwasanira ||
12.
Diwangkara kawon dening sasi | Kêmis wusing pêcak dwilwas |
[...Kirang satunggal gatra: 8e...] [...Kirang satunggal gatra: 7u....] Jumungah apan sasampuning | pêcak
triwêlas mangkat | de pangwasanipun | sona dening kancil kalah | Saptu wusing
pêcak dwiwêlas lumaris | dene pangwasanira||
13.
Sawêr kawon dening kodhok bungkik | tamat sangat Sang Ali Bagendha | wontên
sangat ingkang kangge | aningkahakên sunu | myang ngadêgkên sadhengah panti |
punika manut tanggal | sapisan witipun | kaping kalih kaping tiga | ping
sakawan ping gangsal gya wangsul malih | nêm kadi ping sapisan ||
14.
Tanggal kaping sapisan pan sami | kaping nênêm sawêlas nêmbêlas | salikur myang
nêmlikure | wit surya wêdalipun | têkèng pêcak slikur potnèki | Ahmad pitutur
nyata | wit pêcak salikur | êpote pêcak sawêlas | Jabarail kalangan
rangkêpannèki | awit pêcak sawêlas ||
15.
Êpot bêdhug Brahim pacêk-wêsi | awit bêdhug ing potipun Asar | Yusup slamêt
rangkêpanne | Asar sawêngi muput | êpot enjing Hyang Surya mijil | Ngijrail
rêjêkinya | ping kalih winuwus | sami lawan kaping sapta | kalihwêlas pitulas
rorikur nênggih | myang pitulikur samya ||
16.
Purnamaning Hyang Pradanggapati | êpot pêcak salikur punika | Jabarail rêjêkine
| wiwit pêcak salikur | êpot pêcak sawlas Ibrahim | pitutur rangkêpannya |
sawlas êpot bêdhug | Yusup kalangan rangkêpnya | bêdhug potnya Ijrail
apacak-wêsi | Asar sadalu pisan ||
17.
Pote têkèng purnamaning rawi | Ahmad slamêt tanggal kaping tiga | ping wolu
ping triwêlase | wolulas tigalikur | wolulikur punika sami | wit purnamaning
surya | pot pêcak salikur | Ibrahim slamêt rangkêpan | pêcak slikur pot pêcak
sawlas marêngi | Yusup rijêkinira||
18.
Pêcak sawlas êpot bêdhug wanci | Ngijrail pitutur rangkêpanya | bêdhug têkèng Asar pote| Ahmad kalanganipun | awit pasar
potira prapti | purnamaning Hyang Surya | Jabarail iku | pacak-wêsi
rangkêpannya | gantya tanggal ping sakawan saminèki | ping sanga ping patbêlas
||
19.
Ping sangalas patlikur myang kaping | sangalikur punika ingetang | wit Hyang
Surya purnamane | êpot pêcak salikur | Yusup pacakwêsi marêngi | awit salikur
pêcak | sawêlas potipun | Ngijrail salamêt pêcak | sawlas êpot bêdhug Ahmade
rêjêki | wit bêdhug êpot Asar ||
20.
Jabarail pitutur ngrangkêpi | Asar prapta purnamaning surya | Ibrahim kalangan
mangke | ping gangsal sadasèku | gangsalwêlas myang kalihdèsi | salawe tigang
dasa | pan sami puniku| awit purnamaning surya | têkèng pêcak salikur êpotirèki
| Ngijrail akalangan ||
21.
Pêcak slikur sawêlas potnèki | Ahmad pacakwêsi rangkêpannya | pêcak sawêlas
awite | êpote têkèng bêdhug | Jabarail slamêt ngrangkêpi | bêdhug êpotnya Asar
| Brahim rijêkiku | Asar sadalu êpotnya | purnamane Sanghyang Surya amungkasi |
Yusup pitutur Ahmad ||
22.
Radèn Jayèngrêsmi tanya malih | kadiparan sangat palintangan | punapi wontên
sanèse | ki Buyut manthuk-manthuk | manut dintên lampahirèki | pipitu kèhing
lintang | sadintên sadalu | paedahe pyambak-pyambak | awon pênêt myang laire
jabang bayi | tinitik saking lintang ||
23.
Lintang Samsu sabarang prayogi | lawan marêk ing sri naranata | myang wong
agung sasamine | ningkah langkung panuju | ingkang awon tuwin myang sakit |
nunugêl kesah pêrang | jêjampi nyanyambut | tuwin ngenggali panganggya | undang-undang
prasanakan atanapi | kumpulan tan prayoga ||
24.
Lare lair raintên marêngi | jalêr èstri umuripun panjang | sinung padhang ing
driyane | kêdhik rijêkinipun | prihatinan ing tyasirèki | jalu èstri yèn mêdal
| dalu watêkipun | pan ugi pêtêngan manah | lawan sinung gêlap tyase anawêngi |
gantya kang winursita ||
25.
Lintang Juhrah angka dwi namèki | samukawis punika prayoga | ginêm ngèlmi
utamane | rabi tumêkèng sarju | anjampèni rare utami | anggalih samubarang |
pandamêlan atut | de kang awon andum karya | akèngkènan dhumatêng mêngsahing
jurit | myang kèngkènan sadhengah ||
26.
Lare lair jalu lawan èstri | ing raina jêmbar kang polatan | jalu èstri yèn
laire | anuju wanci dalu | langkung kumêt wicaranèki | tur pêngkok nora
(ng)gragap | kaping tri winuwus | lintang Ngatarit pinajar | samubarang prayogi
ingkang upami | mumuruk amamarah ||
27.
Marêk nata myang pados usadi | apan sami prayogi sadaya | dene ingkang botên
sae | paès pasah cucukur | lair rintên bilih pawèstri | sae kèh daulatnya |
nging wicara kaduk | ragi panastèn ing manah | namung sagêd ing damêl tan
nguciwani | yèn jalêr lair siyang ||
28.
Apan awon ing tyas gung prihatin | bilih èstri dalu lairira | cupêt kang budi
watêke | yèn jalu lair dalu | watêkipun jêmbar kang budi | sabar lila ing donya
| tur sugih bêgja gung | wêlasan marang sasama | mangkya catur lintang Kamar
kang winarni | samukawis prayoga ||
29.
Tuwin marêk ing sri narapati | angandikan kang mawa paedah | sisimpên tulus
arjane | adagang antuk untung | akèngkènan sarju katampi | mamaris tulus trimah
| kang awon winuwus | pradata padu myang nglamar | atanapi (n)dhaupakên
laki-rabi | punika tan prayoga||
30.
Lare èstri lair amarêngi | nuju siyang boros watêkira | yèn jalu siyang laire |
cuparira kalangkung | lamun èstri lairnya ratri | sae sagêd ing karya | bêkti
marang kakung | nastiti mring samubarang | lamun jalêr lairipun wêktu ratri |
barancah mring wanodya ||
31.
Panca lintang Juhkal kang winarni | ingkang sae wiwit gêntur tapa | pandamêl
mring Pangerane | awit ngantos pakantuk | lyan punika botên prayogi | yèn rare
lair siyang | atanapi dalu | jalu èstri ugi samya | tansah kambah sakit encok
tan kalirih | nanging kèh rêjêkinya ||
32.
Tur asabar lila ing donyèki | wadanane mung radi èngêtan | gumantya angka
nênême | lintang Mustari iku | ratuning kang lintang saptèki | langkung sae
sabarang | satingkah rahayu| ingkang awon mung sajuga | amanggalih ngadoni
lampahing jurit | yèn rare lair siyang ||
33.
Jalu èstri pan sami prayogi | watêkipun saèstu sukuran | yèn èstri lair dalune
| ajrih mring priyanipun | pandamêlan agal myang rêmit | widada awidagda |
lamun rare jalu | lair dalu langkung pradhah | tan kaconggah nêdha ing kêbon
ananging | rêmên nyilib tyasira ||
34.
Mangkya gantya kasapta mungkasi | lintang Mirah ingkang aprayoga | namping imba
paras paès | sunat ugi pakantuk | atanapi ngadoni jurit | lawan iyasa gaman |
kajawi puniku | pakaryan awon sadaya | lamun nuju rintên rare lair èstri |
watak jail kang manah ||
35.
Bilih jalu rintên lairnèki | tan saranta barang watêkira | yèn lair nuju
ratrine | èstri tanapi jalu | tan salamêt manahnya gingsir | kêkêt kapara
ngarsa | jail amathangkul | sampun jangkêp lintang sapta | awon pênêt ing
mangke wiwit winilis | lampahing palintangan ||
36.
Malêm Akad ing wanci Mahribi | ingkang tampi Samsu taranggana | Ngisai Juhrah
tampine | wanci sirêp janmèku | lintang Tarit ingkang atampi | têngahe ratri
Kamar | lingsir wênginipun | tinampènan lintang Juhkal | bangun enjing lintang
Mustari kang tampi | Subuh Mirah gumantya ||
37.
Akad enjing Samsu kang nampèni | rame pasar tinampèn ing Juhrah | lêbar pasar
Tangarite | bêdhug Kamar kang lungguh | Luhur Juhkal ingkang nampèni | Ngasare
tinampènan | Mustari puniku | sontêne ingkang atampa | lintang Mirah jangkêp
saratri saari | lampahing lintang sapta ||
38.
Malêm Isnèn ing waktu Mahribi | ingkang tampi taranggana Kamar | Ngisa-bah
Juhkal tampine | ing wanci sirêp manus | ingkang tampi lintang Mustari | têngah
ratri Mirahnya | lingsir wênginipun | lintang Samsu kang alênggah | bangun
enjing lintang Juhrah kang atampi | Subuh Ngatarit lintang ||
39.
Isnèn enjing lintang Kamar tampi | rame pasar tinampèn ing Juhkal | lêbar
pasare tinampèn | Mustari trangganèku | wanci bêdhug Mirah kang tampi | waktu
Luhur Samsunya | praptèng Ngasar puput | tinampènan lintang Juhrah | wanci
sontên Ngatarit ingkang atampi | jangkêp lintang kasapta ||
40.
Malêm Slasa ing waktu Mahribi | lintang Mirah sèrèn wêktu Ngisa | tranggana
Samsu tampine | sirêp janma kang lungguh | lintang Juhrah têngahing ratri |
Ngatarit ingkang lênggah | lingsir wênginipun | tinampèn ing lintang Kamar |
bangun enjing lintang Juhkal kang nampèni | Subuh lintang Mustarnya ||
41.
Slasa enjang Mirah ingkang tampi | rame pasar Samsu ingkang lênggah | bar pasar
Juhrah tampine | bêdhug tinampèn gupuh | ing Ngatarit Luhur tinampi | Kamar
kang taranggana | Ngasri Juhkal lungguh | sontênipun tinampènan | taranggana
Mustari pot wêktu Mahrib | jangkêp kasapta lintang ||
42.
Malêm Rêbo ing waktu Mahribi | lintang Ngatarit pot wêktu Ngisa | tinampèn
Kamar lintange | wanci sirêp jalmèku | lintang Juhkal ingkang nampèni | têngah
ratri tranggana | Mustari kang lungguh | lingsir dalu tinampènan | lintang
Mirah bangun sampun kang nampèni | ing waktu Subuh Juhrah ||
43.
Rêbo enjing Ngatarit kang tampi | rame pasar tinampèn ing Kamar | bar pasar
Juhkal tampine | bêdhug nulya sinambut | ing Mustari Luhur tinampi | lintang
Mirah punika | wêktu Ngasaripun | tranggana Samsu kang lênggah | wanci sontên
lintang Juhrah kang nampèni | jangkêp lintang kasapta ||
44.
Malêm Kêmis ing waktu Mahribi | taranggana Mustari praptanya | Ngisa tinampènan
Mirèh | sirêp ing janma Samsu | têngah ratri ingkang nampèni | kanang tranggana
Juhrah | sèrèn lingsir dalu | tinampèn Ngatarit lintang | bangun enjing lintang
Kamar ingkang tampi | ing waktu Subuh Juhkal ||
45.
Kêmis enjing Mustari kang tampi | rame pasar lintang Mirah lênggah | bar pasar
Samsu tampine | bêdhug tinampèn gupuh | lintang Juhrah Luhur tinampi | Ngatarit
ingkang lênggah | sèrèn Ngasri wêktu | tinampènan lintang Kamar | wanci sontên
lintang Juhkal ingkang tampi| jangkêp kasapta lintang ||
46.
Malêm Jumngah ing waktu Mahribi | lintang Juhrah ingkang apilênggah | ing waktu
Ngisa êpote | tinampèn Ngataritu | sirêp janma Kamar nampèni | têngah ratrinya
Juhkal | lingsir ratrinipun | lintang Mustari punika | bangun enjing lintang
Mirah kang nampèni | Subuh Samsu tranggana ||
47.
Jumngah enjing lintang Juhrah tampi | rame pasar Ngatarit kang lênggah | lêbar
pasar Kamar manggèn | bêdhug ginantyan gupuh | lintang Juhkal ingkang nyitèni |
luhur gya tinampènan | Mustari sitèngsu | wêktu Ngasri tinampènan | lintang
Mirah sontêne Samsu kang tampi | jangkêp lintang kasapta||
48.
Malêm Saptu Mahribi Ngatarit | waktu Ngisa tinampèn ing Kamar | sirêp janma gya
tinampèn | lintang Juhkal potipun | têngah ratri ingkang nampèni | Mustari
taranggana | êpot lingsir dalu | tinampèn Mirah tranggana | bangun enjing
lintang Samsu kang nampèni | Subuh pan lintang Juhrah ||
49.
Saptu enjing lintang Juhkal tampi | rame pasar Mustari kang lênggah | lêbar
pasar lintang Mirèh | bêdhug tinampèn Samsu | waktu Luhur Juhrah nampèni | pot
Ngasri tinampènan | Ngatarit sitèngsu | sontêne tinampèn Kamar | titi sampun
lampahing lintang saptari | dalu praptaning siyang ||
50.
Kang minangka naasing lintang dwi | (ng)gih punika Mirah lawan Juhkal |
ngagêsang winênangake | sêtiyar mrih rahayu | yèn wus atut etanganèki | gya
sumendhe ing Suksma | widadaning kayun | amung aywa kinêkahan | pêpetangan tan
sagêd ngewahkên takdir | siningkura kainan ||
51.
Kaol saking pawong mitra mami | brahmanadi ing Ngatas-maruta | tiyang badhe
gadhah rare | utawi janma ayun | praptèng janji ing wancinèki | laire kanang
jabang | pêcate nyawèku| awawaton ari sapta | siyang dalu punika sami binagi |
kalih wêlas gathita ||
52.
Wiwit purnamaning Sanghyang Rawi | gathita nêm sapta astha nawa | sadasa sawlas
têngange | kalihwlas inggih bêdhug | gya gathita satunggil kalih | tiga sakawan
gangsal | wangsul nênêm surup | lajêng etang kadi siyang | dados namung wontên
kalih-wêlas wanci | kalamun ari Akad ||
53.
Gathita nêm sapta sawlas tuwin | tabuh satunggal kalawan gangsal | Sênèn astha
sadasanè| satunggal tripancèku | Slasa sapta sadasa tuwin | têngange kalihwêlas
| kalih gangsalipun | Rêbo sapta nawa sawlas | kalih catur Kêmis astha sawlas
tuwin | satunggal tri sakawan ||
54.
Jumngah astha sadasa tanapi | kalih wêlas tiga myang sakawan | Saptu sapta
myang nawane | dwiwêlas kalih catur | bilih wontên tiyang nyakiti | utawi tyang
sakarat | ri Akad tartamtu | lair utawi papatya | gathita nêm sapta sawêlas
satunggil | gangsal salah satunggal ||
55.
Radèn Jayèngrêsmi matur aris | kathah têmên ing parincènira | mrih widada
raharjane | utami dipun ênut | tan kainan basanirèki | wontên kaol mupakat |
punapa saèstu | yèn badhe karya pemahan | tuwin griya saka usuk dènukuri |
pênêt awoning pètang ||
56.
Lêrês wontên manawi akardi | ing pemahan dipun èstokêna | yèn (ng)garap pagêr
sitine | cêngkale dhêpanipun | inggih ingkang adarbe panti | kalamun awiwita |
lèr kilèn mangidul | winicala saking dhêpa | wilangannya bumi karta kala kali |
kaarah dhawah karta ||
57.
Yèn mangetan kadhawahna bumi | bilih damêl ingkang bubutulan | ambênêrakên
kalane | myang wiyar ciyutipun | ing pemahan sukaning galih | dene jroning
plataran | yèn mangalèripun | anotog pagêr ukurnya | samurdane kang darbe wisma
pribadi | tingkahe wismanira ||
58.
Dèn agathuk pagêr aja lali | yèn kêkêlir sakilèning wisma | kang têngên iku
lakune | têka ing wismanipun | gathukêna ing pagêr (n)jawi | kang wetan bau
kiwa | saking wismanipun | dèn-gathuk lan wismanira | lolongkange pandhapa
têpusên aglis | lawan pêcakanira ||
59.
Gêdhuging wisma lawan pandhapi | mandhapa iku kalawan lodra | têpusing
talapakane | kalih mandhapanipun | lawan lodra yèn karya kori | pagêr tarab
cêngkalnya | mara-sanganipun | poma sampun asêmbrana | ing pitêdah prayogi aywa
kawuri | yèn parêng bêgjanira ||
36. Pangkur
1.
Punika yèn karya griya | ukuripun pêcakira pribadi | pinêcakan panjangipun |
gangsal petanganira | êsri adi naga êmas perak lamun | griya kadhawahna êmas |
pandhapa perak prayogi ||
2.
Bilih pawon dhawah naga | payon lêsung prayogi dhawah adi | manawi iyasa
lumbung | dhawah êsri pêcaknya | sampun jangkêp mênggah saka kang dènukur |
kajawi tangkêping ngandhap | lan kajawi purusnèki ||
3.
Ngukur wiyare kang saka | lajêng kangge ngukur panjangirèki | ugi gangsal
petangipun | bumi banyu prawata | myang sangkala gêni jangkêp gangsalipun |
dhawah bumi kang prayoga | têtêg watêkipun bumi ||
4.
Dhawah banyu watêkira | apan srêpan punika (ng)gih prayogi | manawi dhumawah
gunung | watêg kêrêp aliyan | lamun dhawah sêngkala awon kalangkung | kang
darbe wisma gêringan | dhawah gêni tan prayogi ||
5.
Kabasmaran watakira | mangkya usuk dènetang cacah iji | inggih gangsal
petangipun | êsri kakitri gana | kliyu pokah bilih wisma etang usuk | prayoga
êsri dhawahnya | pandhapi dhawaha kitri ||
6.
Kalih punika prayoga | bilih masjid gana ingkang prayogi | sanèse masjid puniku
| manawi dhawah gana | tamtu angkêr utawi singit kalangkung | kaliyu datan
prayoga | gêringan kang gadhah panti ||
7.
Yèn dènetang dhawah pokah | tan prayoga kêrêp nandhang prihatin | kapêjahan
jumarunuh| sampun jangkêp etangnya | dene pagêr punika ukuranipun | dêdêge kang
darbe wisma | tuwin dhêpane pribadi||
8.
Mênggah wiyaring pemahan | sasukanya pan botên dènwancèni | gangsal
wêwilanganipun| bêbuka êsri etang | tapa lungguh sêdana pugêran-ipun | dhawah
sri watak sêrêpan | tapa luwe watêknèki ||
9.
Lungguh têtêg watêkira | pan sêdana sugiyan watêknèki | de pugêran watêkipun |
pitados saha kêkah | sampun jangkêp ing pundi kaparêngipun | têbihing (n)dhapi
lan griya | ugi wontên ukurnèki ||
10.
Pêcaking kang gadhah griya | pan sakawan etanganipun nênggih | awit bale
etangipun | omah latar pawuhan | dhawah bale punika ingkang pakantuk | dene yèn
yasa gêdhogan | tuwin kandhang kêbo sapi ||
11.
Palangipun pinêcakan | kajawine pêpurus ingkang manjing | kiwa miwah têngênipun
| sakawan etangannya | candhi karta rogoh sampoyong puniku | ingkang sae dhawah
karta | kalayan dhumawah candhi ||
12.
Saka kandhang myang gêdhogan | kajawine purus myang pêndhêmnèki | ingukur lan
palang wau | dhawah candhi prayoga | ing têbihe saking trêping pantinipun |
ingukur kalawan pêcak | gangsal petanganirèki ||
13.
Awit etangipun karta | baya tura samaya angêmasi | utami ingkang dhumawuh | ing
wêwilangan karta | nêngna wau titi etangnya ki Buyut | wus anggagat bangun
enjang | suwawi waktu Subêkhi ||
14.
Utami kang radi awal | samya wulu paragating Subêkhi |
pêpujianira nutug | bakdaning pêpujian | Gathuk matur alim dalêm Kyai Buyut |
kawula nyuwun wasiat | basanipun tiyang apti ||
15.
Nunutut sadhengah kewan | bokmanawi ing têmbe ngingah kambing | amrih cumbu
dhatêng ulun | ki Buyut angandika | iya kacung pancèn ana êmèlipun | datanpa
laku tur cêndhak | mangkene basanirèki ||
16.
Seka leka seka leka | singa buntut idhêpa idhêp ing i | -dhêpku tut sing
saujarku | mung iku ora liya | lamun sira kaparêng angêlus-êlus | marang
sadhengahing kewan | kang dadi parênging ati ||
17.
Kalawan manthênging sêdya | uga cêndhak mangkene basanèki | singa wulu singa
buntut| ingusapan pandhawa | lêlima tut saujarku mung puniku | lamun pinarêng
ing mangsa | bokmanawa tutut yêkti ||
18.
Gathuk nuwun-nuwun nêmbah | sakalangkung kapundhi sih sang yogi | Ki Buyut
nyawang sang bagus | sumunaring kang cahya | ngandikèng tyas cêcalone janma
luhung | manthêr cahyaning oliya | wasana matur sang adi ||
19.
Ing mangke paran ing karsa | sèwu sokur yèn jênak anèng ngriki | rahadyan alon
umatur | kang agung apuranta | mangkya ulun ayun (n)dumugèkkên kayun | ing
saparan tanpa sêdya | ngulati ingkang lunga nis ||
20.
Amung pangèstu paduka | rahayune ing lampah bokmanawi | têmbe ulun sagêd
wangsul | kantuna karaharjan | wus salaman ki Buyut ngandika arum | mas putu
nastapaningwang | sami apuji-pinuji ||
21.
Wus tumurun sangking Murya | ngidul ngilèn wus ngambah ing pasisir | tan
winarna lampahipun | prapta ing palabuhan |
Pakalongan
kèndêl ing têpining laut | anon udhuning juragan | kang sangking liyan nagari
||
22.
Manawi ari kalihnya | binêkta ing nangkoda sangking Grêsik | nunut utawi pinupu
| mring pawong-sanakira | dupi mudhun juragan kang sangking laut | tinon kang
rayi tan ana | sangsaya anglês ing galih||
23.
Adhuh yayi kadangingwang | Jayèngsari myang Nikèn Rancangkapti | baya mring
êndi jangtungku | amung ta karuhana | ing dunungmu awèt mangkene kabanjur |
kadya kinjêng tanpa soca | wau Radyan Jayèngrêsmi ||
24.
(n)Dêdonga marang Pangeran | rahayune kadangira kêkalih | têmbe sagêda
pinangguh | atuse manthênging tyas | gya lumampah tambuh kang sinêdyèng kalbu |
kèndêlnya dalu kewala | bakda Subuh gya lumaris ||
25.
Prapta ardi Panêgaran | kacarita sang yogi kang palinggih | anèng Panêgaran
gunung | wasi Kawisuwara | waskithèng tyas uning satriya anglangut | kèndêl ing
ngandhaping arga | sang wasi utusan aglis ||
26.
Sabatnya aran Waskitha | kinèn mudhun marang ngandhapping wukir | ki Waskitha
wus tumurun | pinanggih lan rahadyan | mangênjali matur kawula ingutus |
mahawiku Panêgaran | Kawiswara sang ayogi ||
27.
(n)Jêng paduka ingaturan | minggah maring ing dhepok ulunirit | rahadyan ngandika
arum | inggih paman prayoga | sampun kerit Gathak Gathuk tansèng pungkur | sang
wiku mapag wiwara | wus tundhuk rinangkul aglis ||
28.
Kulup ingkang nêmbe prapta | sajarwaa kêkasihira kaki | lawan ngêndi pinangkamu
| sayogane lêrêppa | anèng kene kurang nadhah kurang turu | darapon bisaa
klakyan | kang dadi karsanta kaki ||
29.
Rahadyan dahat lênggana | wus alami pruita ing sang yogi | tarakbratanya
lumintu | sang yogi Kawiswara | lon ngandika ana jiliddan linuhung | sayogya
sira anggoa | kanthining janma utami ||
37. Kinanthi
1.
Minangka murda satuhu | tapa angenaki ati | tama lirring panataran | narantara
sesalwirning | sarèhning ingkang dumadya | wlassa singa nuwa-nuwi ||
2.
Srêda purae ngasamun | samanning sila nagari | aminta sihing ngamarar | awlas
asih ring pagimi | unggyannira ngamatirta | cipta mantêb marang Widdhi ||
3.
Durung dadi lamun durung | darana ring darunaning | sakarsa karsèng pamasa |
satibane kang tinuding | beda pandumming budaya | dayaning (n)donning dumadi ||
4.
Kahênêngêna manêngkung | amaladdi samadinning | manêgêssa
karsaning Sang | Amurwèng Paningal jati | tingalêna maklumulah | malah maluya
ywa lali ||
5.
Lêlakone kang kalulun | alin-alin dènkalilin | lêlênga aywa kaalan | ywa lalu
atemah lali | kalunta-lunta kalintang | tan wiyang
mayanga wèsthi ||
6.
Isthaning angga kagugu | gupita jêg agagappi | aywa gugup ing nalika |
nalarrira dèn alirih| rèrèh ing pangarah-arah | arahên aywa ngurangi ||
7.
Ngurangana ing pangrungu | ing rèh aywa nguring-uring | yèn miro temah mêmirang
| amerang amurang niti | titika dènkatalika | ywa nunulak
tutulan-cik ||
8.
Bêcik rêngkuhên pamêngku | kumawa ing agal alit | dèn amulat ing lêlêta | ywan
ingandêl dèndumêling | (n)dulu ulah karawitan | wittipun tan ana malih ||
9.
Sangking kakawin myang kidung | kadi kadang anjarwani | ing sarekaning
kalangyan | langêning kang milangonni | nglongana haywan tantara | tarikên yèn
ana luwih ||
10.
Miwah ungguhing raras-rum | rumarah murang ing kawi | sêsandining sang kèndriya
| rekaning kawi kawiddhi | kawiddhi ing widhayaka | ya karana sang siniwi ||
11.
Wèh tahêt babah binarung | ring kasidaning dumadi | dana kariyin dènarah |
kasantikan wus kawuri | kasudarman tyas mardawa | dèn manuh manah mamanis ||
12.
Manah prênèssan ywa kunus | dènnira amasang mèsi | masalahing sumpêt karsa |
karsa sinêsêr tan osik | musika tinon aywa sak | sasat simpên karsa suji ||
13.
Ring sojar aja anjujur | kolina kilat ngalingi | tan wrin naya ringa mawas |
waskitha awangsulanning | yèn tan angling dèn amêmma | dèn amêmês ing pangungkih
||
14.
Ywa taha bêrgugug luguk | kaya gopala kapilis | kapêlang kapêlak-pêlak |
palênggahe agaligir | awigar agagalagar | nganggur tan enggaring galih ||
15.
Palaning wong ambasêngut | ulatte anginggit-inggit | wacana buthêking netya |
netya ala tan kailir | kèlu kalêssan ing muka | mêngku ala nir pakolih ||
16.
Ing wacana yèn anuju | pasamuwan srawunganning | dipun sambada ing têmbang |
manawa katambang balik | dènkacakup ing pangucap | titika dipun katitik ||
17.
Panitike ywan wus putus | pan wus cinaritèng Sruti | sru trêp tita ing purwaka
| mangka kenging anganggêpi | ing cipta ya dyan patutta | ing têmbang sambang
manawi ||
18.
Ana wadi kang sinamun | sinuksma sari-sarining | buhana sabawaning tyas | lair
ing tyas kang nampani | nyataning tyas anèng naya | naya netya kang nampani ||
19.
Sawadining wardayèku | ing netya pahêmannèki | ing wacana (ng)gonning wêdhar |
widayaka dayèng wadi | widigda ing ciptamaya | mayana mayaning kapti ||
20.
Ati akapti kumudu | asihana ing sêsami | witting raga kinasiyan | pan sangking
raga pribadi | pribadi asiyèng raga | kadulu dalan dinalit ||
21.
Paèssan ing sarirèku | amberat ingkang kaèksi | nir tasitaning akathah |
pangèhna ing sarirèki | sarira paran bedanya | ambawaa ambawani ||
22.
Ingkang kadi mangkonèku | êndi ulun amurwani | ing paniwi wamangkana | ana pae
nupa bumi | dera ngimpun prih sadaya | pan wus jênênging narpati ||
23.
Kinasihan ing rèh arju | saharja mangakumèki | amiluta ambêg ing ngrat | rat
karakêttan padha sih | linulut ing lokajana | jênêng kasarjana sami ||
24.
Sarat rinaharjèng kayun | mawarah-warah rèh aris | tanpa karsa pagêhana |
kengang murwa angarjani | kikitir marang apapa | papa têlutuh siningkir ||
25.
Mikarra kang sikara dur | nimitya-mitya sajati | juti sajatining mita | siyasat
lir sagaragni | gênêngan kathah isinya | sarira tanpa walèng ngling ||
26.
Sêsumbanging ngrat kasumbung | sesining tapa ing bumi | bumi saja saha jarwa |
sojar tekanang binukti | brêmara nguswèng kusuma | sumarmaning ganda sari ||
27.
Salwir bawaning kang sinung | ing wadi widagdèng kuwi | among jagad jaga-jaga |
arjuning ngrat tan kaèsthi | saèsthining asthagina | ginulang-gulang ing
pangling ||
28.
Liniling-liling kalangkung | sinêlan planu pinalin | sarasa-rasa rinangsang |
kang saru-saru siningkir | sikara tan karawattan | kuwat awètta rangkawit ||
29.
Wiwitting watara wolu | waluyane wali-wali | wulang lila lan wilalat | ywan
linêlêt têmah lali | lalu amilih turida | ruda rudah angrudatin ||
30.
Rudatin angayun-ayun | wahyu-wahyaning sakalir | kaliliran kalairran | lairing
wahyu-winaris | waras ngênirakên maras | marassakên jiwaragi ||
31.
Noraga rêgêm anurut | anuruta rat pinirit | mirit angipat kiparat | purêt pêpêt
tan pinipil | papalla sangking sikara | sukura sukêr siningkir ||
32.
Kêrtya pakarti katutur | titir pamantara titi | tatas pandining walgita | tan
pêgat amagut kapti | kaptine ingkang kampita | pitaya dèn pitayani ||
33.
Yèn ing tyas pan aywa tambuh | bubuhanne wong ngaurip | angarêp-arêppa karya |
karyane sawiji-wiji | wijining puruitaa | ya asthaguna kinawi ||
34.
Kawining Hyang Endra laku | ngudannakên wangi-wangi | angrêsêpi sabuwana |
kawaratan ing mamanis | mênuhi manah madada | monêng manungku ngênani ||
35.
Kawining Hyang Yama laku | madhêndhakrama tan yukti | ya maluma lwir ya pêjah |
durjana gêlahing bumi | nadyan braya wani ngambah | binubuh pinrih ing pati ||
36.
Kawining Hyang Surya laku | ngingsêp toya tan katawis | rèrèh ririh tan rêkasa
| rêrasanne tan ngêrêssi | rêsik lumintu atata | sanityasa ngatiyati ||
37.
Kawining Hyang Candra laku | ngasuk ngasêpi sang bumi | komala mrêdu katingal |
guya-guyunya mamanis | lir tètèssing martotama | rêsêp marang para rêsi ||
38.
Kawining Hyang Bayu laku | anginte sagung pakarti | buddining rat kinawruhan |
sawicara dènkawruhi | ya dibya guna kagunan | ginunni saari-ari ||
39.
Kawining Kuwera laku | buja bojana mamukti | mamaèssi busana mas | sru suk srah
pangrèhing dasih | pracaya kang pinarcayan | tan munasika tan mosik ||
40.
Kawining Baruna laku | ngagêm sanjata ngapussi | sagung kang olah durjana |
jinajahan sinalisik | sinalasah cinêpêngan | amêmpêng dènnya ninitik ||
41.
Kawining Hyang Brama laku | anggêsêngi ripu tapis | galak ring ripu lwir singa
| kang kinangsah sirna gusis | murub warata kataman | tamannira anèng gêni ||
42.
Nahan ta guna ginunggung | suraku rumêksèng bumi | bumi ginora warana | lana
ginênêng pinusthi | sèsthaning butaning ngolah | ulah sêsran musran muni ||
43.
Aywa nêhêr ing paniru | angalappa saraganing | Sruti titikanning kangap |
kadhapping kilap ngulati | Islam mapan janma tama | kang kapir prandening
sèsthi ||
44.
Asthabrata kang linaku | kêlakon pangolahnèki | pundi antuk yèn kalaha | lan
lakune Buddha nguni | beda budining manungsa | akawih ingkang linêwih ||
45.
Maluya laya anuntur | linanturakên pakarti | Jayèngrana pinandhita | ing
palagyan palunggyanning | byuha tarlèn wêkasningka | tapa kaluhuran dadi ||
46.
Lêgawèng pati ring ripu | pratapanning kang prajurit | sor tapaning kang
pandhita | tapa tapaking jayanti | antyastya pramukyèng tapa | tapa (ng)graning
gunung wêsi ||
47.
Sinêmbah ing ngalapa gung | singgih yèn sirarsa jurit | dèn prastawa ing sopana
| ing bubuka purba titi | titika dènkatalika | tutula tinali-tali ||
48.
Agama pan sêdya ayu | pagahên padhanging pati | aywa ta kasêlan meda | dumadya
amangguh wèsthi | nadyan ana hru sayuta | sêdya yu pan dènpayungi ||
49.
Ing agama payungipun | rinêksa têbih ing wèsthi | dyajan ta anut ancala |
bubuka ywa ngaruhunni | ruhunana ywan wus pingsal | asapênêt gan yèn uwis ||
50.
Ana (ng)gyanya tindak-tanduk | ing swara aywa dumêling | aywa liyan kang
karêngya | munga sang nata pribadi | dènnira angadu laga | mawastrèng papan
makangsi ||
51.
Bubuhan kang anèng ngayun | têmpuking ayuda pan wis | panarcayan mring sang nata | mangsa keguha
ing jurit | sang nata nata ring wuntat
| tan patya kèh kang umiring ||
52.
Mung kanan kering myang pungkur | sawega prayitnèng wèsthi | manawa na
katêlayah | raganing turangga mrêgil
| tutulunga têka wangwang |
ginantya bala toh pati ||
53.
Yeka palayarannipun | ring atapa gunungwêsi | tan kacaryan tan kawuryan | ring
dadi dadining bumi | sastakasa myang riringa | pan purbawisesa jati ||
54.
Tan ana lara myang lampus | urippe sangking Hyang Jati |
-karana tan takut ing prang | nistha madya utamaning |
mantri linging kina-kina | kinênan malah ing mangkin ||
55.
Nisthaning mantri winuwus | yèn kawawas lena dhingin | lena kari wadyanira |
madyaning mantri yèn mati | barêng lawan wadyanira | utamanirèng kang mantri ||
56.
Yèn ing bala ngarsa gêmpur | tulung ngadêgkên jêmparing | mangsa mangke dadya
warta| yèn amangun jayèng jurit | nistha madya utamanta | mantri ngêmasi
rumiyin ||
58.
Ing lêlakonne kèh kantun | kaputungan tyas kang nulis | sêpi supene kang bawat
| tumanduk lamun udani | têlasana sanggamu ywa | dening tanduk tan nindaki ||
59.
Lwir tarbuka rupanipun | bundhining rat anjajagi | tan mantra mantrèng sarira |
purwaning amênggêl kawi | kinayah kayuh bawamba | ambuning rat ing saricik ||
60.
Ing angga akarêm liwung | ing pangiwa angênani | tulatên namung panimpar | tan
wrin cacadên ing sami | sanepaning pasang sewa | sinawawa tan suwawi ||
61.
Wiyanga wuyunging kalbu | buhana tandha sabên ri | rumaras ywan tan mangguha |
uguhing kidung tinampi | nampingana mangka dadya | dadya dawaning murwani ||
62.
Nimpèni dadi sinamun | namung dana tanpa mijil | pinunjal tinunjêl suka | suka
ringa mênggêl kawi | kawisesa budyadarma | malangun dadine bumi ||
38. Asmaradana
1.
Rahadyan sangêt gung kingkin | miyarsa andikanira | wasi Kawiswara kaot | wus
lami nèng Panêgaran | ngêntèk piwulangira | dhasar lantip sang abagus | cakêp
atampi piwulang ||
2.
Saya têbih dhahar guling | Gathak Gathuk eca ing tyas |
Kawiswara ngandika lon | kulup ywa dadya tyasira | ingsun tan pisan-pisan |
risi kanggenan sirèku | amung supaya wuwuha ||
3.
Kawruh utamining urip | tumêkane ing dêlahan | angidulla bênêr anggèr | marang
ing Salamêt arga | kono ana satriya | atmaja sri Majalangu | nama Sèh
Sêkardalima ||
4.
Dhepok ing Salamêt wukir | wus manjing agama Islam | Sunan Têmbayat gurune |
sinêpuhan Jêng Suhunan | Adi ing Kalijaga | arang wong bisa katêmu | yèn datan
lawan nugraha ||
5.
Mangkata sêdhêng kang wanci | rahadyan angaras pada | saha aturira alon |
muhung pangèstu paduka | kawula amung darma | lumampah sangking pituduh | tuhu
tan darbe kuwasa ||
6.
Wau mèsêm sang maharsi | kulup ing pangèstuningwang | Gathak Gathuk awotsinom |
kawula anyuwun barkah | pinaringana kuwat | (n)dhèrèkkên wayah pukulun |
angsala idin pandonga ||
7.
Iya kênang sun idèni | muga kinuwatna ing Hyang | rahadyan sampun lumèngsèr |
linggar sangking Panêgaran | lajêng ing lampahira | Gathak Gathuk tansèng
pungkur | wus ngancik sukuning arga ||
8.
Sumawuring sari-sari | ganda arum amrik ngambar | gantya ingkang winiraos | ing
dhepok Salamêt arga | masjid munggul katingal | asri busananing gunung |
taru-tarunya tinata ||
9.
Sasêkaran angubêngi | toya wêning tinalangan | pating sarèwèh iline |
mangungkang talaga dibya | ngunguwung lirab-lirab | wau panêmbahan gunung |
lênggah têpining talaga ||
10.
Ingadhêp abdi kakalih | Ki Maklum lawan Ki Sabar | Sèh
Sêkar ngandika alon | Sabar Maklum dènagêpah
| ing langgar rêsikana | i ki bakal ana tamu |
utama calon olia ||
11.
Sabar Maklum mundur aglis | ing langgar wus ginêlaran | Sèh Sêkar gya kundur
alon | ngalela lênggah ing langgar | rahadyan wus katingal | ingawe sang wiku
gupuh | radyan anungkêmi pada ||
12.
Pinangkul kinêmpit-kêmpit | arum wijiling kang sabda | slamêt satêkamu radèn |
mrêlokkên mring dhepokingwang | bangêt sukaning driya | radyan nêmbah saha
matur | pangèstu dalêm kang mulya ||
13.
Sèh Sêkar ngandika malih | kulup hywa sadaya-daya | ing pangarah dipun sarèh |
mung ywa pêgat ing paminta | lumintu ingkang lampah | yèn pinarêng wêktunipun |
bokmanawa katarima ||
14.
Suhunan ing Bayat nguni | sung carita marang ingwang | eyangmu buyut kalane |
kumpulan lan wali sanga | samya (m)babar sêsotya | trusing ngaji pan akumpul |
aywa ana parêbutan ||
15.
Kinarya gita ing kawi | [...Kirang satunggal gatra: 7a...] ing Giri Gajah ênggone | tatkala agugunêman | para wali
sasanga | ing Argapura (ng)gènnipun | kadhaton ratu agama ||
16.
Wali sadaya tinari | dènnira Prabu Satmata | Suhunan
Benang tinaros | myang Suhunan Kalijaga | Suhunan Ngampèldênta | Suhunan Kudus
tinantun | kalawan Sèh Siti Jênar ||
17.
Sèh Bênthong tumut tinari | sarta Pangeran Palembang | Panêmbahan Madurane |
aseba mring Giri Liman | angling Prabu Satmata | sukur pêpêg anakingsun | sami
limuta kaliman ||
18.
Sadaya tunggala kapti | sampun wontên kang sulaya | arêmpêga kang wiraos | sami
ambabar sosotya | sami miyak warana | sampun wontên masang sêmu | dèn anglela
dèn tetela||
19.
Jêng Suhunan Benang angling | ambabar kang pangawikan | tegese sariraningong |
dat sipat apngaling Allah | nyata ing kalbu amba | Datollah kang amurbèku |
misesa ing dhèwèkira ||
20.
Jêng Suhunan Adiluwih | ambabar kang pangawikan | têgêse sariraningong | iya
sadat jênêngamba | iya jênênging purba | iya Allah Sukma Subut | jênêng urip
lawan jagad ||
21.
Jêng Suhunan Giri-wèsthi | ambabar kang pangawikan | têgêse sariraningong |
iman urip lan nugraha | budi uriping Suksma | urip sarta Allah iku | mangkana
ing kawruhamba ||
22.
Jêng Suhunan Kudus angling | ambabar kang pangawikan | Roh wajib ing imaningong
| cahya mancur kadi surya | mijil sangking prabawa | amartani lampahipun |
anguripi ing sajagad ||
23.
Panêmbahan Madura ngling | ambabar kang pangawikan | aran
na kanugrahane | kundhi Allah ta punika
| têgêse kundhi ika | Nabi Allah
jatinipun | jinatèn ing nama Allah ||
24.
Pangeran Palembang angling | ambabar kang pangawikan | têgêse sariraningong |
têgêse Allah punika | Allah ingkang amurba | anguripi Mahaluhur | amisesa purba
dhawak ||
25.
Prabu Satmata mangkya ngling | ambabar kang pangawikan | sami lan Allah purbane
| kang ngawruhi iya Allah | kaping kalih nur badan | kaping tiga rasul iku |
kaping pat Datollah ika ||
26.
Sèh Siti Jênar mangkya ngling | ambabar kang pangawikan | asêmbah ing Allah
ingong | sujud rukuk padha Allah | sêmbah sinêmbah Allah | ingsun kang amurba
iku | kang misesa ingsun uga ||
27.
Wali sadaya mangkya ngling | Siti Jênar Kadariyah | katêrasan iku linge | Siti
Jênar sigra ngucap | adoha yèn bênêra | ingkang pêrak iku êmbuh | iki Allah
supayaa ||
28.
Prabu Satmata mangkya ngling | iku jisim Siti Jênar | Sèh Lêmah Bang mangkya
linge | raga jiwa dènmicara | padesane dèntilar | Allah kang anglela iku |
sakarsanipun wasesa ||
29.
Wali sadaya samya ngling | salah sira Siti Jênar | dene angaku badanne | Allah
badan Siti Jênar | tan langgêng anèng dunya | Siti Jênar iku luput | têmbe
mangkè ngaku Suksma ||
30.
Pan wontên lakone nguni | sami ambabar sosotya | sampun aling-aling kang wong |
sami amiyak warana | aja na salah cipta | kêna yèn warahên dudu | anging
panggah Siti Jênar ||
31.
Prabu Satmata mangkya ngling | Sèh Lêmah Bang kamanungsan | sanak pakênira
kabèh | tan beda lan pakênira | nanging sampun angela | manawi dadi kalurung |
akèh wong kang anggêgampang ||
32.
Kathah wong kang tanpa yêkti | tanpa yun angguguruwa | akèh kang (ng)gêgampang
kang wong | dene warta atimbalan | sajatinipun wikan | dadi tan arsa (ng)guguru
| awirang yèn ta takona ||
33.
Sèh Molana samya prapti | sakathahe Aji Cêmpa | pinarêg ing masjid gêdhe |
mapan kantun wali sapta | samya (m)babar sosotya | tan prabeda kang rumuhun |
Siti Jênar ingandikan ||
34.
Sèh Molana mangkya angling | Siti Jênar nama tuwan | Siti Jênar mangkya turre |
inggih Allah jênêngamba | nora na Allah ika |
anging Siti Jênar iku | sirna Jênar Allah ana ||
35.
Molana Maghribi angling | kapir dadi Siti Jênar | Aji
Cêmpa angling alon | kapir danas Siti Jênar |
Islamipun indalah | kapir danas wong puniku | punika kapir sampurna ||
36.
Molana Maghribi angling | Suhunan (n)dawêg winêjang | masjid dalêm suwung kabèh
| ana bêkti ana ora | têmah ngrusak agama | anggêgampang têmahipun | kang salah
(n)dawêg pinêdhang ||
37.
Sèh Siti Jênar mangkya ngling | (n)dawêg sampun kalayatan | lawang swarga mênga
kabèh | Siti Jênar sinêrampat | dening kaum sakawan | Sèh Lêmah Bang sampun
khukum| pinêdhang tatas kang jangga ||
38.
Titiga sabate sami | apan sêdya pinêjahan | samya prawira khukume | titiga samya anêdya| anêbut Subkhanallah | wontên rare
angon wêdhus | sigra amiyarsa warta ||
39.
Siti Jênar wani mati | kasusra angaku Allah | punang rare angon age | lumayu
asumbar-sumbar | amarêg mring ngayunan | wontên Allah kari iku | katungkul ya
angon menda ||
40.
Prabu Satmata mangkya ngling | rare iku kudu pêjah | khukumêna aja suwe | sandhingêna Siti Jênar | angling Ki Siti Jênar
| sandhingêna lawan ingsun | aywa adoh ingsun gawa ||
41.
Ponang rare angling aris | sampun (n)dika kalayatan | rare cilik sru tangise |
age tumuta pralaya | wus mênga lawang swarga | pinêdhang janggane sampun |
mèsêm rare angèn menda ||
42.
Jêng Suhunan Ratu Giri | nora kira Siti Jênar | maksih wutuh rêragane | tigang
dina gilang-gilang | tumulya uluk salam | kantuna andika ratu | Siti Jênar
nulya ilang ||
43.
Tan kari sabatirèki | sadaya wus samya ilang | miwah rare angon mangke | datan
kantun mèlu ilang | sadaya sampun sirna | gawok sakèh kang andulu | dhumatêng
Sèh Siti Jênar ||
44.
Tuturku kang wus kawijil | Sèh Lêmah Bang wus anyata | katon kandêl kumandêle |
nanging pilih kang abisa | kadi Sèh Siti Jênar | akèh mandhêg anèng catur |
pinêntog mundur plarasan ||
39. Durma
1.
Lawan malih radèn sira kawruhana | pan ana kawruh malih | crita
Wringin-sungsang | wajibe kawruhana |
anggitên dipun sayêkti | sajroning manah | lah anggèr ngong jarwani ||
2.
Wringin-sungsang wayahira tumaruna | luhur datan ngawruhi |
panjêre satunggal | tambenipun sêkawan | pupusipun mung sawiji | pange sakawan
| wohe rêtna-di luwih ||
3.
Kulitira kang wringin kancana mulya | daging kumala adi | otote sosotya |
babalunge kalpika | sungsume motyara luwih | uwiting wrêksa | iman wujud kang
pasthi ||
4.
Lan malihe kaki têngah kawruhana | lalima kathahnèki | ingkang anèng têngah |
aran pêksi-dewata | anadene kang angapit | pêksi sakawan | iku wajib ngawruhi
||
5.
Poma-poma anggèr sira kawruhana | wastane kang waringin | lan pancêre pisan |
lawan tambining ngêpang | pupuse lan wohe ugi | apa arannya | wajib sira
kawruhi ||
6.
Lan malihe radèn sira kawruhana | apa asalmu dhingin | i ku kawruhana | asal
sangking punapa | miwah benjing lamun mati | êndi
(ng)gonnira | lawan marganing pati ||
7.
Lamun mati kang nyawa ngêndi marganya | apa ta mêtu kuping | apan sukêr ika |
apa ta mêtu netra | iku pasthi molèr kaki | yèn mêtu sirah | pasthi pêcah kang
rêksi ||
8.
Lamun mêtu ing êmbun-êmbunan radyan | kang pasthi bolong kaki | lamun mêtu
grana | yêktine jêmbêr uga | lamun mêtu cangkêm najis | lah ngêndi baya |
margane lamun mati ||
9.
Lamun mêtu ing jubur langkung najis ya | yèn mêtu pusêr ugi | pasthi bojot ika
| lah ngêndi ingkang marga | lamun ing wulu kang margi | lah iku mokal | marga
kalangkung rungsit ||
10.
Lah ta radèn anggèr sira têtakona | liyane marang mami | kabèh takokêna | purwa
madya wasana | takokna dipun patitis | asraha badan | ngaturna pati urip ||
11.
Lamun mati apa ta ana ngakerat | prênahe kerat ngêndi | takokna dèn angsal |
aja angayawara | dipun wêruh ing sajati | basa ngakerat | ênggon wong agung
sisip ||
12.
Anadene ênggone wong kang sampurna | tan donya tan ing ngakir | anèng
Darussalam | ênggon wong agung mulya | iku gurokna sayêkti | ing Darussalam |
iku suwarga êning ||
13.
Têgêsipun kang Darussalam punika | wujud mukal kang pasthi | iku
gurokêna | kang aran wujud mukal | yèn
tan wêruha sayêkti | angur si kopar |
karuwan mati garing ||
14.
Lah ta iku radèn sira gurokêna | lah poma dipun olih | kalamun olèha | ing guru
kang wawarah | silêma jroning jaladri | upamanira | ywa tolèh anak rabi ||
15.
Yèn pepeka ing wêjang guru kang pasal | têmahan mati kapir | nuli labuhana |
wêjange gurunira | labuhan kawan prakawis | aywa kawuntat | tapa kawan prakawis
||
40. Pangkur
1.
Dhingin kang ingaran tapa | anarima sihing Hyang Suksma jati | apa karsane
Hyang Agung| apan anut kewala | anglir sarah anèng satêngahing laut | apa
karsaning parentah | kawula têka nglakoni ||
2.
Ping pindho ingaran tapa | gêniara iku dipun lakoni | anadene artinipun | malêbu
ing dahana | yèn kabrangas ing ujar iku dèn têguh | yèn dènucap ing têtangga |
mapan tan nêdya gumingsir ||
3.
Kaping tiga banyuara | têgêsipun punika tapa ngèli | mapan anut ing pitutur |
rêmbuge pawong sanak | lan nasabi ing wong kawiranganipun | iku laku kang utama
| wong awas ing Suksma jati ||
4.
Kalawan kaping patira | tapa ngluwat amêndhêm jroning siti | iya iku têgêsipun
| aja ngatokkên uga | ing bêcike awake dhewe puniku | miwah lawan lakunira |
pêndhêmên dipun arêmit ||
5.
Kalamun ta malihira | dipun andhapasor sarèh ing budi | dèn ngalah ing parapadu
| utamakna ing lampah | iya iku wong bêkti marang Hyang Agung | iku aranne wong
lanang | iya wong mênang prang sabil ||
6.
Iku ganjaraning benjang | cinacadhang manggon ing sawarga-di | ingkang dahat
adiluhung| kang aran Darussalam | sarwa muwah adi-adi sakalangkung | pan sampun
karsaning Allah | kang duwe wong aprang sabil ||
7.
Wong aprang sabil punika | nora lawan si kopar lan si kapir | sajroning jajamu
iku | ana prang Bratayuda | luwih rame ayuda pupuh-pinupuh | iya lawan
dhèwèkira | iku jatine prang sabil ||
8.
Sampune amênang aprang | nuli ngancik ing nagri Maèspati | amboyong
Kêncanawungu | nuli jumênêng nata | amarentah sakathahe para ratu | datan ana
kang amalang | supami jumênêng aji ||
9.
Iku poma alah poma | aywa mamang manahira sayêkti | poma sêtyanana iku | ujar
kang dhingin uga | dèn prawira anganggit sajroning kalbu | iku laku kang utama
| tan ana ingkang nyamèni ||
10.
Lawan malih atakona | sampurnane ing niyat lawan takbir | miwah sahadat puniku
| kalawan yèn sakarat | poma radèn puniku ta dipun antuk | lawan sampurnaning
pêjah | takokna dipun patitis ||
11.
Pan lilima kathahira | gurokêna iku dipun mangêrti | iku sampurnaning kawruh |
poma ta dipun angsal | iya iku sira gurokêna kulup | yèn tan amuruk mangkana |
dudu gurumu sayêkti||
12.
Yèn sira ayun uninga | bumi pitu lah radèn sun jarwani | kang dhingin bumi
rannipun | ingaran bumi rêtna | kaping pindho ingaranan bumi kalbu | bumi
jantung kaping tiga | pan kaping pat bumi budi ||
13.
Lawan kaping limanira | ingaranan bumi jinêm sayêkti | lawan kaping nênêmipun |
ingaran bumi suksma | ping pitune bumi rahsa arannipun | iku wajib kawruhana |
têgêse sawiji-wiji ||
14.
Ingkang aran bumi rêtna | têgêsipun dhadhanira pribadi | bumining manungsa
luhung | iku gêdhong kang mulya | ingaranan astananing Islam iku | lawan kaping
kalihira | bumi kalbu dènwastani ||
15.
Bumi kalbu têgêsira | astanane ing iman kang sajati | kaping têlu bumi jantung
| iku ta ingaranan | astanane anênggih sakèhing kawruh | lan malih kaping
patira | ingaranan bumi budi ||
16.
Bumi budi têgêsira | astanane ing puji lawan dhikir | lawan kaping limanipun |
bumi jinêm têgêsnya | ingaranan astanane sih satuhu | lawan kaping nêmme ika |
bumi suksma dèn arani ||
17.
Utawi kang bumi suksma | iya iku astanane ing ngèlmi | nênggih kaping pitunipun
| ingaran bumi rahsa | bumi rahsa apan iya têgêsipun | astananing ing paningal
| asmaradana gumanti ||
( Ana Candhake... )
